Page 23 - 8fennn

FEN BİLİMLERİ TESTİ

13. Fatih Öğretmen rüzgarın oluşumunu göstermek için 14. Atmosferde birikerek Güneş
aşağıdaki deney düzeneğini kuruyor. Öğrenciler rüzga- ışınlarının yeryüzünden
rın yönünün A bölgesinden B bölgesine doğru oluştuğu- uzaya yayılmasını engelle-
nu gözlemliyorlar. yen gazlara, “Sera Gazları”
adı verilir. Bu gazlar, yeryü-
zünden yansıyan Güneş
ışınlarını tutarak tıpkı sera-
Rüzgar larda olduğu gibi, Dünya’nın
sıcaklığının korunmasını
sağlamaktadır. Sera gazla-
rının yapmış olduğu bu etki de, sera etkisi olarak tanım-
A B lanmaktadır. Sera gazlarından olan özellikle metan
(CH ) ve karbondioksit (CO ), ısı enerjisini en fazla tu-
2
4
A ve B bölgesinin özellikleri ve rüzgarın oluşumu ile ilgili,
tan gazlardır. Sera gazlarının, Dünya’yı giderek daha
öğrencilerin yorumları aşağıdaki gibidir.
sıcak veya daha soğuk hâle getirme etkisi vardır. Ozon
Ali ➞ A bölgesi yüksek basınç alanı B bölgesi alçak tabakasının incelmesi de, Dünya’ya giren ışın sayısını
artırdığından, sera etkisinde artışa neden olmaktadır.
basınç alanı olduğu için, rüzgar A’dan B’ye doğru oluştu.
Sadece bu bilgiler dikkate alınarak aşağıdaki ifade-
Ahmet ➞ B bölgesinde sıcaklık fazla olduğu için, yük-
lerden hangisine ulaşılamaz?
selici hava hareketleri gözlenir.
Ayşe ➞ A bölgesindeki mum sayısı artırılıp B bölge- A) Ozon tabakasının incelmesi, sera gazlarının artışına
sindeki azaltılırsa, rüzgar oluşmayabilir. neden olur.
Fatma ➞ B bölgesindeki mum sayısını artırırsak, olu- B) Sera gazları atmosferde ve yeryüzünde, sıcaklık ar-
şacak rüzgarın şiddeti azalır. tışına neden olur.
C) Sera gazları atmosferde ve yeryüzünde, sıcaklığın
Buna göre hangi öğrenciler doğru yorum yapmıştır?
düşmesine neden olur.
A) Ali - Ayşe B) Ahmet - Fatma
D) Metan (CH 4 ) ve karbondioksit (CO ) gazları dışında,
2
C) Ali - Ahmet - Ayşe D) Ali - Ahmet - Fatma başka sera gazları da vardır.

15. HABER GAZETESİ

Dünyanın dört bir yanından orman yangınları, aşırı sıcaklar ve ani sağanakların yol açtığı sel haberleri gelirken, üst üste hava olay-
larıyla ilgili de yeni rekorlar kırılıyor. Bilim insanları, yaşanan bu olağanüstü hava olaylarını bazılarının insan faaliyetlerinden kaynak-
lanan iklim değişikliğiyle bağının bilimsel olarak kurulabildiğini söylüyor. Ancak sıradışı hava olaylarının artmasının, öngörülebilirliği
azalttığından endişe ediliyor. Çin’in Zhengzhou kentine 19 Temmuz’da yaşanan olayı bir fırtına olarak nitelendirmek yetersiz kalır. Tek
bir günde, bölgeye 624 mm yağmur düştü. Bu, neredeyse bir yılda düşen yağmur miktarına denk. 200 bin kişi tahliye edildi, 33 kişi
de hayatını kaybetti. Aynı Çin gibi, iki Avrupa ülkesi de olağanüstü düzeylere ulaşan sağanak yağışlardan olumsuz etkilendi. Bilim
insanları, son 20 yıllık dönemde olağanüstü hava olayları ile insan faaliyetlerinden kaynaklanan sera gazı emisyonlarının yol açtığı
küresel ısınma arasındaki olası ilişkileri inceliyor.
Olağanüstü hava olaylarının doğal sebepleri olabileceği konusunda bilim dünyasında bir fikir birliği olsa da, insan faaliyetlerinden
kaynaklı iklim değişikliğinin bu tarz sıradışı olayları daha olası ve daha yoğun hale getirebileceğine dair çok sayıda bulgu var. Bununla
birlikte, görülen her aşırı hava olayının iklim değişikliği ile ilişkilendirilemeyeceğinin de altı çiziliyor. Örneğin 2013 yılında, İngiltere
Meteoroloji Dairesi’nden araştırmacılar, Birleşik Krallık ‘ta 2007 ve 2012 yılları arasında görülen yağışlı yazların Kuzey Atlantik Okya-
nusu’ndaki sıcaklıklarda görülen doğal değişimlerle ilişkili olduğu sonucuna vardı.
Güney Amerikalı araştırmacılar, 2019-2020’de dünyanın en büyük sulak alanları olan Pantanal’daki büyük orman yangınlarını
tetikleyen aşırı kuraklığın temelinde yine doğal süreçlerin yattığını tespit etti.

Yukarıdaki gazete haberine göre aşağıdaki ifadelerden hangisi çıkartılamaz?
A) Mevsim normalleri dışında görülen hava olayları, doğal sebeplerden de kaynaklanabilir.
B) Bilim insanları Dünya üzerinde görülen sıra dışı orman yangınlarının tek nedeni olarak, küresel ısınmayı göstermektedir.
C) İnsan faaliyetleri, uzun yıllar sonucunda sıra dışı hava olaylarının oluşmasına neden olabilir.

D) Sera gazı emisyonu ve küresel ısınma arasındaki ilişki araştırılıyor.
8S-EKİM-3 Diğer Sayfaya Geçiniz
6