Page 77 - 4. SINIF MODULER FEN BILGISI-BASKI(240724)

4.ÜNİTE
4.ÜNİTE Maddeyi Niteleyen Özellikler
Maddeyi Niteleyen Özellikler

ROBO X‘LE ÖĞRENELİM
ROBO X‘LE ÖĞRENELİM
MADDENİN ISI ETKİSİYLE HAL DEĞİŞİMİ
Maddeler ısının etkisiyle hal değiştirebilir. Bir maddenin ısı alarak sıcaklığının artmasına ısınma denir. Ör-
neğin kombiyi çalıştırdığımızda kalorifer petekleri ısınmaya başlar Çevremizdeki her maddenin sıcaklığı
vardır. Maddelerin sıcaklıklarını ölçmek için kullanılan alete "termometre" adı verilir. Isı, bir enerji türüdür.
Sıcaklık ise ısı sonucunda ortaya çıkan ölçüm değeridir. Güneş ısı yayarak sıcaklığı artırır. Güneşli bir ha-
vada gölgedeki sıcaklık ile açık alandaki sıcaklık aynı olmaz. Sıcaklığın birimi: ºC = derece selsiyus’tur.
Maddenin ısı vererek sıcaklığının azalmasına soğuma denir.
UYARI! : Bir maddenin ısınması için dışarıdan ısı alması, soğuması için dışarıya ısı vermesi gerekir. Sıcak
madde ısı verir.

Soğuk madde ısı alır. Isı akışı, iki maddenin sıcaklıkları eşit olana kadar devam eder. Sıcaklıkları eşit olan
maddeler arasında ısı akışı gerçekleşmez.

HAL DEĞİŞİMİ
Bir maddenin ısı alarak veya ısı vererek bir hâlden başka bir hâle geçmesine hâl değişimi denir.
Katı bir maddenin ısı alarak sıvı hâle geçmesi olayına erime denir. Örneğin buzdolabından çıkarılan bu-
zun sıcakta eriyerek sıvı hale geçmesi.
UYARI! Erime ve çözünme kavramları birbirileriyle karıştırılmamalıdır. Erime katı maddenin ısı etkisiyle
sıvı hale dönüşmesidir. Çözünme ise; sıvı içerisine atılan katı bir maddenin görünmez boyutta çok küçük
parçacıklar halinde dağılmasıdır. (şekerli su, limonata gibi.)
Sıvı bir maddenin ısı vererek katı hâle geçmesine donma denir.

Örnek: İçecekleri buzluğa koyduğumuzda sıvı halden katı hale geçerek donarlar.
Sıvı bir maddenin ısı alarak gaz hâle geçmesi olayına buharlaşma denir. Sıvılar buharlaşırken çevrele-
rinden ısı aldıklarından, buharlaşmanın olduğu yerlerde bir soğuma olur. Isıtılan suyun buharlaştığını
hepimiz biliriz.

Kazanım Etkinlik-1
Kazanım Etkinlik-1
Verilen ifadelerden doğru olanlara (D), yanlış olanların kutucuğuna (Y) harfi yazınız.

İFADELER D Y

Tavada ısıttığımız tereyağı erir.

Elimize döktüğümüz kolonya buharlaşır.

Sıcaklıkları eşit olan maddeler arasında ısı akışı gerçekleşir.

Isı akışı, iki maddenin sıcaklıkları eşit olana kadar devam eder.

Sıvı bir maddenin ısı alarak gaz hâle geçmesi olayına erime denir.

77 4. SINIF Modüler Fen Bilimleri